To Panhard-Levassor model X19. Niezwykle zaawansowany pojazd, który jako pierwszy na świecie miał bębnowe hamulce. Można było je obsługiwać pedałem lub specjalną dźwignią. Pod maską drzemał czterocylindrowy, rzędowy silnik o pojemności 2,150 litra, rozwijający moc 22 koni mechanicznych. W niektórych źródłach można spotkać, że było to zaledwie 10 – 12 koni, ale chodzi tu o tak zwane „konie podatkowe”. To nieszczęsne rozwiązanie francuskiego fiskusa nie przekłada się na moc, a tylko pojemność silnika. Osiągi nie były może wybitnie sportowe, ale jak na początek wieku – akceptowalne. Na równej drodze samochód mógł się bowiem rozpędzić do prędkości 51 km/h.
Pierwszy sztab Brygady Legionów w samochodzie „Panhard-Levassor”. Widoczni od lewej: Michał Sokolnicki, Władysław Belina-Prażmowski, szofer Michał Sawicki, Kazimierz Sosnkowski, Mieczysław Trojanowski, Józef Piłsudski, Walery Sławek, sierpień 1914 r., fot. NAC
Linia nadwozia to jednak zasługa innej firmy. Jak to zwykle wówczas bywało, klient zamawiał samochód u właściwego producenta, ale karoserię zlecał do zbudowania wyspecjalizowanej manufakturze, która zajmowała się wyłącznie tym. Tu padło na Francuzów z Rhéda. I to właśnie im zawdzięczamy, że „legionowy” pojazd miał najpopularniejsze w tych latach otwarte nadwozie typu Torpedo i mieścił czwórkę osób. Pierwsze egzemplarze opuściły linię montażową w 1912 r., a produkcję zakończono w 1920 r.
Panhard-Levassor X19 / fot. Group Limousine
Frontowym szlakiem
Model X19 okazał się być samochodem bardzo niezawodnym i trwałym. Dlatego był chętnie konfiskowany przez wojsko i służył raz to jako generalska limuzyna, innym razem jako frontowy ambulans. Taką też drogą X19 trafił do sztabu Piłsudskiego na samym początku działań wojennych. Samochód o numerze rejestracyjnym V.134 zarekwirowano w Miechowie dla potrzeb dowództwa 1 pułku. Na słynnym zdjęciu z sierpnia 1914 r. widzimy przy aucie legionową elitę. Od lewej: Michała Sokolnickiego, Władysława Belinę-Prażmowskiego, kierowcę Michała Sawickiego, Kazimierza Sosnkowskiego, Mieczysława Trojanowskiego, Józefa Piłsudskiego i Walerego Sławka.
